We kennen ze allemaal teamleden die te laat komen of teams die oprecht concrete afspraken maken maar die het maar niet lukt om zich aan de eigen afspraken te houden. We ergeren ons, zuchten nog een keer en onze nonverbale communicatie spreekt boekdelen maar we benoemen onze irritatie niet. Wel bespreken we onze ergernis met andere collega’s en delen we onze irritatie bij het koffieapparaat. Persoonlijk ben ik heel goed in het plaatsen van een cynische opmerking maar om nou te zeggen dat ik mezelf als een ‘saboteur’ zie…nee, daar herken ik me niet in.
Toch zijn bovenstaande reacties allemaal verschijningsvormen van (bedekte) sabotage.
Sabotagegedrag komt overal voor en ontstaat wanneer mensen zich niet gehoord voelen, wanneer dat wat gezegd moet worden, niet gezegd kan of mag worden. Soms is het verzet openlijk en heeft een teamlid of een afdeling zich ‘vastgezet’. Zo’n situatie vergelijk ik graag met een schaakbord met een of meerdere gestolde schaakstukken. Op zo’n moment bevindt het team zich op ‘de plek der moeite’.
Voor de leidinggevende of begeleider een heel belangrijk moment, want wat vertelt dergelijk gedrag? Wil het teamlid dat steeds te laat komt hier wel zijn? En kan het zo zijn dat het team dat zich niet aan zijn eigen afspraken houdt misschien twijfelt aan de inhoud of de haalbaarheid?
Als we ervan uitgaan dat sabotage valt onder natuurlijk gedrag, dat het altijd en overal voorkomt maar meestal onbewust, dan kunnen we het niet als goed of fout betitelen. Wel kunnen we de ‘saboteur’ verleiden om zich uit te spreken want op het moment dat het gedeeld wordt met de groep komt het in het groepsbewustzijn en kun je met elkaar naar de ‘plek der ontmoeting’ toe.
Dit vraagt van de leidinggevende om te om vertragen, de tijd te nemen voor het niet gevoerde gesprek en te vertrouwen op het groepsproces.
Keer je dus niet af van de stoorzender maar ga op zoek naar de oorzaak. Alles heeft elkaar nodig, versnellen kan niet zonder vertragen en een succesvol team kan niet zonder saboteur.
Lang leve de saboteur!
Myrna Lewis plaatst de verschillende vormen van sabotage op een lijn en noemt het de sabotagelijn. Het gaat van bedekte vormen naar openlijke vormen.